दहावीनंतर अभियांत्रिकी पदविका ? I Diploma in Engineering after 10th ?

दहावीनंतर अभियांत्रिकी पदविका Diploma in Engineering after 10^th

Diploma in mechanical engineering. Diploma in civil engineering. Diploma in chemical engineering. Diploma in electrical engineering.

10 वी नंतर अभियांत्रिकी पदविका;

अभ्यासक्रम, पात्रता व महाराष्ट्रातील शासकीय पॉलिटेक्निक महाविद्यालये (Diploma in Engineering (Polytechnic) after 10th Course Details)

10 वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर अनेक विदयार्थी आपले करिअर करण्यासाठी कला शाखा, वाणिज्य शाखा व विज्ञान शाखेची विनड करतात. तर काही विदयार्थी कौश्यल्य विकास अभ्यासक्रम निवडतात.विदयार्थ्यांना आपले करिअर करण्यासाठी अभियांत्रिकीच्या पदविका अभ्यासक्रमामध्ये मूलभूत अभियांत्रिकी संकल्पनांचा एक वर्ग असतो. हा एक व्यावसायिक अभ्यासक्रम आहे.विद्यार्थ्यांनी डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर अभियांत्रिकी क्षेत्रात करिअरच्या असंख्य संधी उपलब्ध आहेत. त्यानंतर विदयार्थी नोकरी किंवा व्यवसाय करु शकतात.

डिप्लोमा प्रोग्राम पॅटर्न (Diploma in Engineering after 10th)

डिप्लोमा कोर्स वार्षिक किंवा सेमेस्टर पॅटर्नचा असू शकतो; बर्‍याच वार्षिक नमुना अभ्यासक्रमांचा कालावधी; तीन वर्षांचा असतो. सेमेस्टर पॅटर्नचे अनुसरण करणारे डिप्लोमा प्रोग्रामचा; चार वर्षांचा नियोजित कालावधी असतो, तीन वर्षांचा अभ्यास असतो; आणि औद्योगिक इंटर्नशिपसाठी एक वर्ष असते.

इंजिनीअरिंग डिप्लोमा कोर्स आवश्यक असलेल्या मूलभूत प्रवेश पात्रतेनुसार; दोन प्रकारात विभागले जाऊ शकतात. वरिष्ठ-माध्यमिक प्रमाणपत्र (एसएससी); डिप्लोमा कोर्समध्ये, मूलभूत एसएससी पात्रता असलेल्या विद्यार्थ्यांना अभ्यासक्रमात प्रवेश घेता येतो.

उच्च माध्यमिकेत्तर प्रमाणपत्र (एचएससी); पदविका अभ्यासक्रमात प्रवेशासाठी किमान पात्रता एचएससी पास प्रमाणपत्र आहे. बी.ई, बी.टेक नसल्यास पदविका पदवी मिळविल्यानंतर; पदव्युत्तर पदविका करण्याची उच्छा असेल तर, ती निवडली जाऊ शकते. किंवा नोकरी करण्याची इच्छा असेल तर नोकरी मिळू शकते.

दहावीनंतर पदविका अभ्यासक्रमांसाठी पात्रता निकष (Eligibility Criteria for Diploma Courses after X.)

दहावीनंतर डिप्लोमा कोर्समध्ये प्रवेश घेण्याच्या दिशेने पहिले पाऊल म्हणजे; ज्या कोर्समध्ये आपण प्रवेश घेऊ इच्छिता त्या कोर्सचे पात्रता निकष स्पष्ट करणे. प्रत्येक संस्थेमध्ये पात्रतेच्या अटींचा एक विशिष्ट संच असतो; जो कोर्स निवडण्यासाठी पात्र असणे आवश्यक आहे.

विद्यार्थ्यांनी अर्जाच्या प्रक्रियेत पुढे जाण्यापूर्वी; पात्रतेचे निकष तपासले पाहिजेत; कारण त्यांची सर्व आवश्यकता पूर्ण करण्यात अयशस्वी झाल्यास; त्यांचे फॉर्म रद्द केले जातील. दहावीनंतर डिप्लोमा कोर्स घेण्याच्या; सामान्य पात्रतेच्या अटी खाली दिल्या आहेत. प्रवेशासाठी ज्या संस्थांनी लक्ष्य केले आहे; त्या संस्थेलाही स्वतंत्र अटी आहेत की नाही हे तपासण्याची गरज आहे.

विद्यार्थ्याने मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाच्या अखत्यारीत येणा-या शाळेतून दहावी पूर्ण केली असेल.

जे विद्यार्थी दहावीच्या बोर्डाच्या परीक्षेस बसले आहेत, तेदेखील प्रवेशासाठी अर्ज करु शकतात.
दहावीच्या बोर्ड परीक्षेत उमेदवाराची एकूण गुणांची टक्केवारी; किमान 50% असणे आवश्यक आहे. राखीव प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांना एकूण गुणांमध्ये काही प्रमाणात सवलत दिली जाते.
दहावीच्या सर्व विषयांमध्ये उमेदवाराला उत्तीर्ण गुण मिळालेले असावेत.

दहावीनंतर पदविका अभ्यासक्रमासाठी निवड प्रक्रिया

डिप्लोमा अभ्यासक्रमांची निवड प्रक्रिया महाविद्यालयीन असते. दहावीनंतर डिप्लोमा कोर्ससाठी अर्जदारांची निवड करण्याच्या सर्वात लोकप्रिय पद्धती खाली नमूद केल्या आहेत.
सहसा, पात्रता परीक्षेतील गुणांच्या आधारेच विद्यार्थ्यांची निवड केली जाते, म्हणजे त्यांचे दहावीचे बोर्ड गुण.
प्रथम येण्याची सेवा देण्याची पद्धत देखील काही संस्थांकडून; त्यांची जागा भरण्यासाठी केली जाते. या प्रकरणात, उमेदवारांना त्यांच्या अर्जाची प्रक्रिया त्वरेने करावी लागेल; कारण जितक्या लवकर ते अर्ज करतात; त्यांची निवड होण्याची शक्यता जास्त असते.
काही संस्था अर्जदारांच्या ज्ञानाचे मूल्यांकन करण्यासाठी; स्वत: ची प्रवेश परीक्षा घेतात. विद्यार्थ्यांना परीक्षेला हजेरी लावावी लागते आणि या प्रवेश परीक्षांमध्ये ते गुण मिळवावे लागतील.
विशिष्ट महाविद्यालयांमध्ये, अर्जदारास वैयक्तिक मुलाखतीसाठी; उपस्थित रहावे लागते. निवड अधिकारी मुलाखतीद्वारे अर्जदाराच्या क्षमता, ज्ञान आणि कौशल्य; यांचा न्यायनिवाडा करतात; आणि त्यानंतर कोर्समध्ये प्रवेश मिळतो की नाही याचा निर्णय घेतात.
अभियांत्रिकी अभ्यासक्रमात पदविका सोडल्यास; राज्ये सहसा वर नमूद केलेल्या अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशासाठी; प्रवेश परीक्षा घेत नाहीत. प्रवेश दहावीच्या गुणांची टक्केवारीवर आधारित असेल. हे अभ्यासक्रम उच्च अभ्यासाचे प्रवेशद्वारही आहेत.

दहावीनंतर लोकप्रिय डिप्लोमा कोर्सेस (Popular diploma courses after 10^th)

दहावीनंतर लोकप्रिय डिप्लोमा कोर्सची यादी खाली दिलेली आहे; कोर्सचा कालावधी व करिअरच्या व्याप्तीसमवेत; प्रत्येक कोर्सचा तपशीलदेखील देण्यात आला आहे. विद्यार्थ्यांना महाराष्ट्रात कोर्स करण्यासाठी शासकीय महाविद्यालयांची माहिती देखील मिळू शकते.

आर्ट टीचर डिप्लोमा (Diploma in Engineering after 10th)

आर्ट टीचर डिप्लोमा हा कोर्स मुळात व्हिज्युअल आणि डिझाइन अनुभवाच्या मूलभूत तत्त्वांनुसार उमेदवारांना प्रशिक्षित करण्यासाठी तयार केला गेला आहे. 2 वर्षांचा कोर्स यशस्वीपणे पूर्ण केल्यानंतर आर्ट टीचिंग मधील डिप्लोमाधारक; कला शिक्षक होण्यासाठी पात्र होता.

कमर्शियल आर्ट डिप्लोमा (Diploma in Engineering after 10th)

कमर्शियल आर्ट डिप्लोमा कोर्स विद्यार्थ्यांना वस्तू व सेवांची विक्री करण्याच्या संकल्पना; समजून घेण्यास मदत करेल. अभ्यासक्रम ललित कलेपेक्षा पूर्णपणे वेगळा आहे. 2 ते 3 वर्षे अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यानंतर विद्यार्थी; जाहिरात कंपन्या, आर्ट स्टुडिओ, प्रकाशन गृह; आणि फॅशन हाऊसमध्ये नोकरी मिळण्यास पात्र ठरतील. लॅटरल एंट्री मोडद्वारे विद्यार्थी बॅचलर ऑफ ललित आर्ट्स (बीएफए); कोर्समध्ये देखील सहभागी होऊ शकतात.

स्टेनोग्राफीचा डिप्लोमा (Diploma in Engineering after 10th)

स्टेनोग्राफीचा डिप्लोमा या कोर्समध्ये, विद्यार्थी शॉर्ट हँड डिक्टेशन घेण्यास; आणि कारकुनाची कर्तव्ये पार पाडण्यात सुसज्ज असतील. कोर्सचा कालावधी 1 वर्षाचा आहे; कोर्स पूर्ण केल्यानंतर या विद्यार्थ्यांना सरकारी क्षेत्रातील आणि खासगी क्षेत्रात स्टेनोग्राफर म्हणून नोकरी मिळण्याची अधिक संधी असेल.

3 डी आनिमेशन मध्ये डिप्लोमा (Diploma in 3D Animation)

या कोर्समुळे उमेदवाराला 3डी अ‍ॅनिमेशनशी संबंधित सर्व आवश्यक कौशल्ये मिळतील. 18 महिने ते 2 वर्षे (संस्थामध्ये कालावधीत बदल असू शकतात.); या विद्यार्थ्यांना अ‍ॅनिमेशन कंपन्यांमध्ये थ्रीडी ॲनिमॅटर किंवा अ‍ॅनिमेटर म्हणून नोकरी मिळू शकते. उच्च-कुशल उमेदवारांसाठी रोजगाराची व्याप्ती अधिक आहे.

डिप्लोमा इन ब्युटी केअर (Diploma in Engineering after 10th)

मुलींमध्ये हा सर्वात पसंतीचा कोर्स आहे; या कोर्सच्या माध्यमातून सहभागींना ब्युटीशियन कौशल्यांचे प्रशिक्षण दिले जाते. या कोर्सचा 4 महिन्यांचा अभ्यासक्रम यशस्वीपणे पूर्ण केल्यानंतर; विद्यार्थी त्यांचे स्वतःचे ब्युटी पार्लर सुरु करु शकतात.

कॉस्मेटोलॉजी इन पदविका (Diploma in Cosmetology)

अभ्यासक्रम सहभागींना सौंदर्यप्रसाधनांच्या विस्तृत श्रेणीबद्दल; सखोल माहीती समजून घेण्यास मदत करतो. या कोर्सचा कालावधी 5 महिन्यांचा असून; हा कोर्स यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्यानंतर विद्यार्थी ब्युटीशियन बनू शकतात; किंवा स्वतःचे ब्युटी पार्लर सुरू करु शकतात. ते सौंदर्यप्रसाधनांची निर्मिती करणा-या कंपन्यांमध्ये सेल्समन म्हणून रोजगार मिळवू शकतात.

सायबर सिक्युरिटी डिप्लोमा (Cyber Security Diploma)

समकालीन अभ्यासक्रमांपैकी एक; जो विद्यार्थ्यांना नैतिक हॅकिंगशी संबंधित कौशल्ये मिळविण्यास सक्षम करतो. या कोर्सचा कालावधी 1 वर्षाचा आहे; हा कोर्स अर्थातच यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्यानंतर; विद्यार्थ्यांना सरकारी संस्था किंवा खाजगी संस्थांमध्ये एथिकल हॅकर म्हणून नोकरी मिळण्याची शक्यता आहे.

डिप्लोमा इन ॲग्रीकल्चर (Diploma in Engineering after 10th)

डिप्लोमा इन एग्रीकल्चर कोर्स विद्यार्थ्यांना शेतीची विविध तंत्रे; मातीचे प्रकार इत्यादी समजून घेण्यास सक्षम करतो. या कोर्सचा कालावधी 2 वर्षे आहे; डिप्लोमा यशस्वीरीत्या पूर्ण केल्यानंतर विद्यार्थी लॅटरल एन्ट्री मोडच्या माध्यमातून कृषी अभियांत्रिकीमध्ये बीटेकमध्ये प्रवेश घेऊ शकतात.

हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी डिप्लोमा (Diploma in Hotel Management and Catering Technology)

हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी डिप्लोमा; हा कोर्स सहभागींना हॉस्पिटॅलिटी व्यापाराच्या उद्योगासाठी; आवश्यक असलेल्या गरजा भागविण्यास मदत करतो. या कोर्सचा कालावधी २ वर्षाचा आहे. या डिप्लोमाद्वारे, विद्यार्थी कॅटरिंग ऑफिसर, केटरिंग सुपरवायझर्स; आणि सहाय्यक, केबिन क्रू, हॉस्पिटॅलिटी एक्झिक्युटिव्ह इत्यादी प्रकारच्या विविध नोकत्या करण्यास पात्र हाकतात.

वाणिज्यिक सराव मध्ये डिप्लोमा (Diploma in Commercial Practice)

वाणिज्यिक सराव मध्ये डिप्लोमा हा कोर्स ग्राहकांना सेवेची; किंवा उत्पादनाची जाहिरात, विक्री किंवा पुरवठा यासंबंधी आहे. विद्यार्थ्यांना या सर्वांच्या संबंधित; आवश्यक कौशल्यांचे प्रशिक्षण दिले जाते. या कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे आहे. हा डिप्लोमा विद्यार्थ्यांना कमर्शियल अकाउंट मॅनेजर, कमर्शियल एक्झिक्युटिव्ह; बिझिनेस ज्युनियर हेड, ब्रांच कमर्शियल असिस्टंट मॅनेजर; इ. म्हणून नोकरी मिळविण्यात मदत करेल.

डेंटल मेकॅनिक्स मध्ये डिप्लोमा (Diploma in Dental Mechanics)

डेंटल मेकॅनिक्स मध्ये डिप्लोमा हा दंतचिकित्सा अभ्यासक्रम आहे; ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना दंत रचना तयार करण्यासाठी प्रशिक्षण दिले जाते; आणि दंत आरोग्याबद्दल त्यांना अधिक ज्ञान प्राप्त होते. या कोर्सचा कावधी 2 वर्षाचा आहे.

या अभ्यासक्रमानंतर विद्यार्थी:

दंतचिकित्सक
सहाय्यक दंत शल्य चिकित्सक
दंत तंत्रज्ञ
संशोधन सहाय्यक होण्यासाठी पात्र ठरतात.

प्लॅस्टिक तंत्रज्ञानाचा डिप्लोमा (Diploma in Plastic Technology)

प्लॅस्टिक तंत्रज्ञानाचा डिप्लोमा कोर्स विद्यार्थ्यांना; प्लास्टिक उत्पादन तयार करण्यासाठी; योग्य प्रकारचे साहित्य निवडण्यास प्रशिक्षण देते. विद्यार्थ्यांना प्लास्टिक उत्पादने बनवण्यासाठी; यंत्रसामग्री हाताळण्याचे प्रशिक्षणही देण्यात येते. या कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे आहे; विद्यार्थी एकतर प्लॅस्टिक टेक्नॉलॉजी (बीटेक) किंवा नोकरीसाठी पुढील अभ्यास करू शकतात:

प्लास्टिक भाग मोल्ड डिझाईन अभियंता
प्रकल्प अभियंता
औद्योगिक अभियंता
उत्पादन डिझाइन अभियंता

डिप्लोमा इन सिरेमिक टेक्नॉलॉजी (Diploma in Ceramic Technology)

सिरेमिक टेक्नॉलॉजी हा एक उदयोन्मुख विषय आहे; जो विद्यार्थ्यांना गुणधर्म, उत्पादन, डिझाइन; आणि कुंभारकाम विषयक साहित्याच्या अनुप्रयोगांचे प्रशिक्षण देतो. या कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे आहे; हा कोर्स पूर्ण केल्यानंतर विद्यार्थी एकतर सिरेमिक तंत्रज्ञानामध्ये बीटेक करु शकतात किंवा सिरेमिक अभियंता म्हणून नोकरी मिळवू शकतात.

अभियांत्रिकी पदविका (Diploma in Engineering after 10th)

अभियांत्रिकीच्या विविध शाखांमध्ये महाविद्यालये अभियांत्रिकी पदविका (पॉलिटेक्निक अभ्यासक्रम) सुविधा देतात. या कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे आहे. नंतर बीटेक लेटरल एंट्री मोड किंवा निर्दिष्ट क्षेत्रात नोकरी.

अग्निसुरक्षा अभियांत्रिकी डिप्लोमा (Diploma in Fire Safety Engineering)

अग्निसुरक्षा अभियांत्रिकी डिप्लोमा अभ्यासक्रम; विद्यार्थ्यांना अग्नि दुर्घटनेदरम्यान घ्यावा लागणा-या सावधगिरीचे प्रशिक्षण देतो. या कोर्सचा कालावधी 6 महिने असून; कोर्स पूर्ण केल्ययानंतर अग्निसुरक्षा अधिकारी होण्याची संधी असते.

फॅशन टेक्नॉलॉजी मध्ये डिप्लोमा (Diploma in Fashion Technology)

कोर्स फॅशन तंत्रज्ञान आणि डिझाइनचे व्यावहारिक ज्ञान देते; कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे. करिअर संधी- फॅशन डिझायनर, वेशभूषा डिझायनर, कापड डिझायनर, ब्राइडल वेअर डिझायनर आणि स्टायलिस्ट.

महाराष्ट्रातील शासकीय पॉलिटेक्निक महाविद्यालयांची यादी (List of Government Polytechnic Colleges in Maharashtra)

अमरावती: Amravati

1. अमरावती शासकीय पॉलिटेक्निक, अमरावती

2. शासकीय पॉलिटेक्निक, मूर्तिजापूर, अकोला

3. खामगाव, शासकीय पॉलिटेक्निक, खामगाव, बुलढाणा

4. शासकीय पॉलिटेक्निक, वाशिम

5. शासकीय निवासी महिला पॉलिटेक्निक, यवतमाळ

6. यवतमाळ, शासकीय पॉलिटेक्निक, यवतमाळ

7. शासकीय पॉलिटेक्निक, अचलपूर (पूर्वी नगरपरिषद पॉलिटेक्निक, अचलपूर) अमरावती

औरंगाबाद: Aurangabad

1. औरंगाबाद गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, औरंगाबाद

2. शासकीय पॉलिटेक्निक, बीड

3. हिंगोली शासकीय पॉलिटेक्निक, हिंगोली

4. शासकीय पॉलिटेक्निक, अंबड, जालना

5. शासकीय पॉलिटेक्निक, जालना

6. पूरणमल लाहोटी सरकारी पॉलिटेक्निक, लातूर

7. शासकीय निवासी महिला पॉलिटेक्निक, लातूर

8. नांदेड शासकीय पॉलिटेक्निक, नांदेड

9. शासकीय पॉलिटेक्निक, उस्मानाबाद

10. शासकीय पॉलिटेक्निक, जिंतूर,परभणी

मुंबई: Mumbai

1. मुंबई गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, मुंबई, मुंबई उपनगरी

2. शासकीय मुद्रण तंत्रज्ञान संस्था, मुंबई, मुंबई शहर

3. रायगड शासकीय पॉलिटेक्निक पेन, रायगड

4. शासकीय पॉलिटेक्निक, रत्नागिरी

5. सिंधुदुर्ग शासकीय पॉलिटेक्निक, मालवण, सिंधुदुर्ग

6. शासकीय पॉलिटेक्निक, ठाणे

7. गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, विक्रमगड, पालघर

नागपूर: Nagpur

1. नागपूर गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, नागपूर

2. शासकीय पॉलिटेक्निक, साकोली, भंडारा

3. चंद्रपूर शासकीय पॉलिटेक्निक, ब्रम्हपुरी, चंद्रपूर

4. शासकीय पॉलिटेक्निक, गडचिरोली

5. गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, गोंदिया

6. गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, आर्वी, वर्धा

नाशिक: Nashik

1. नाशिक गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, नाशिक

2. शासकीय पॉलिटेक्निक, अहमदनगर

3. धुळे शासकीय पॉलिटेक्निक, धुळे

4. शासकीय पॉलिटेक्निक जळगाव

5. शासकीय पॉलिटेक्निक, नंदुरबार

पुणे : Pune

1. पुणे गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, पुणे

2. गव्हर्नमेंट पॉलिटेक्निक, कोल्हापूर

3. महाराष्ट्र राज्य हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी, पुणे

4. शासकीय पॉलिटेक्निक, अवसरी, अवसरी (खो) पुणे

5. शासकीय निवास महिला पॉलिटेक्निक, तासगाव, सांगली

6. सांगली शासकीय पॉलिटेक्निक, मिरज, सांगली

7. शासकीय पॉलिटेक्निक, कराड, सातारा

8. शासकीय पॉलिटेक्निक सोलापूर

9. दूरस्थ शिक्षणासाठी शासकीय पॉलिटेक्निक, पुणे

Conclusion

काही विद्यार्थ्यांना बॅचलर ऑफ इंजीनियरिंग (बीई); किंवा बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी (बीटेक); प्रोग्रामसाठी प्रवेश मिळू शकला नाही, म्हणून ते अभियांत्रिकी पदविका अभ्यासक्रम निवडताता. अभियांत्रिकी पदविका अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर; त्यांना बीई किंवा बीटेकच्या थेट दुस-या वर्गात प्रवेश घेता येतो.

अशा प्रकारच्या दृष्टिकोनास;‘बॅकडोर टू अभियांत्रिकी पदवी’ दृष्टिकोन देखील म्हटले जाते. याचा प्रत्यक्षात अर्थ असा आहे की; विद्यार्थ्याला अकरावी आणि बारावीची परीक्षा देण्याची गरज नाही. तर, शाळेची शेवटची दोन वर्षे; आणि पदवी अभियांत्रिकी कोर्सची चार वर्षे (एकूण सहा वर्षे); ऐवजी समान पात्रता तीन वर्ष पदविका अभ्यासक्रमाची; आणि तीन वर्षे पदवीसह सम प्रमाणात धरली जातात. वाचा: